Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – Αναθέτουσα Αρχή: Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) – Δωρεάν διανομή επισιτιστικής βοήθειας σε απόρους – Προκήρυξη / Διαγωνισμός / Σύμβαση του αναδόχου – Ιδιότητα αναδόχου ως Δημοσίου Υπολόγου – Απόφαση Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. για καταλογισμό εις βάρος του υποχρέου αναδόχου λόγω ελλείψεων – Η προσφυγή του υποχρέου για παροχή δικαστικής προστασίας που έγινε, καθ’ υπόδειξη της καταλογιστικής απόφασης του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου και απερρίφθη λόγω ελλείψεως δικαιοδοσίας, δεν αφαιρεί από τον υπόχρεο το, κατ’ άρθρ. 20 παρ. 1 Συντάγματος προστατευόμενο, δικαίωμά του να ζητήσει δικαστική προστασία από το έχον δικαιοδοσία Ελεγκτικό Συνέδριο με έφεση – Λογίζεται εμπρόθεσμη η ασκηθείσα μετά την ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου διαδικασία έφεση ως εκ του ότι ο υπόχρεος δεν είναι υπαίτιος της απωλείας της τριακονθημέρου προθεσμίας – Έλλειψη αιτιολογίας καταλογιστικής πράξης – Αίτηση Αναστολής – Απαιτείται πιθανολόγηση ευδοκίμησης της έφεσης αλλά και κινδύνου βλάβης από την εκτέλεση της προσβαλλομένης πράξης. Διατάξεις: 20 παρ. 1 Σ., ν. 2520/1997, π.δ. 341/1978, π.δ. 1225/1981, ν. 992/1979, ν. 2362/1995

*

Δικαστές: Διον. Λασκαράτος Αντιπρόεδρος – Πρόεδρος του Τμήματος, Γεωργία Μαραγκού, Ασημίνα Σαντοριναίου Σύμβουλοι, Κωνσταντίνος Εφεντάκης (Εισηγητής) Ευαγγελία Σεραφή, Πάρεδροι

Γενικός Επίτροπος: Ανδρέας Καπερώνης

Δικηγόροι του γραφείου μας: Κυριάκος Ε. Μακαρώνας, Παναγιώτα Μαυραϊδή

* * * * *

Για να δικάσει την από 29.10.2008 αίτηση της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία ……………………… που εδρεύει στη ………………………. και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία παραστάθηκε δια του πληρεξουσίου δικηγόρου της Κυριάκου Μακαρώνα,

για την αναστολή της εκτέλεσης: α) της, ………………… απόφασης του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Υποστήριξης και Επιθεώρησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία η αιτούσα εταιρία, που είχε συμβατικώς αναλάβει το έργο της δωρεάν διανομής λευκασμένου ρυζιού στους απόρους της Χώρας, καταλογίσθηκε με το ποσό των 322.419 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στην αξία (με τόκους και Φ.Π.Α.) της φερόμενης ως ελλείπουσας, από τις αποθήκες της, ποσότητας διανεμητέου προϊόντος, β) της ………………… εισηγητικής έκθεσης του Προέδρου του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) και γ) κάθε άλλης συναφούς πράξης της Διοίκησης.

Το Ελληνικό Δημόσιο εκπροσωπήθηκε νόμιμα από τον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος παραστάθηκε δια του Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Νικολάου Καραγιώργη.

Ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., που εδρεύει στην Αθήνα (οδός Αχαρνών, αριθ. 241) και εκπροσωπείται νόμιμα, παραστάθηκε δια του πληρεξουσίου δικηγόρου του Αλέξανδρου Γεωργίου.

Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε το Δικαστήριο άκουσε:

τον πληρεξούσιο δικηγόρο της αιτούσας, ο οποίος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης,

τον εκπρόσωπο του Ελληνικού Δημοσίου και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., που ζήτησαν την απόρριψη της, και

τον Επίτροπο της Επικρατείας, ο οποίος πρότεινε την παραδοχή της αίτησης.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη. Αφού μελέτησε τη δικογραφία Σκέφθηκε κατά το νόμο και Αποφάσισε τα ακόλουθα:

Ι. Με την κρινόμενη αίτηση, που παραπέμφθηκε στο παρόν Τμήμα, ως αρμόδιο για την εκδίκαση της, με την 2420/2009 απόφαση του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ζητείται η αναστολή της εκτέλεσης: α) της ………………… απόφασης του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Υποστήριξης και Επιθεώρησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία η αιτούσα εταιρία, που δυνάμει σχετικής σύμβασης με το Ελληνικό Δημόσιο είχε αναλάβει την εκτέλεση του έργου της δωρεάν διανομής λευκασμένου ρυζιού, από τα αποθέματα της δημόσιας παρέμβασης, στους απόρους της Χώρας, καταλογίσθηκε με το ποσό των 322.419 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στην αξία (με τόκους και Φ.Π.Α.) ελλείμματος 988 τόνων ρυζιού, που φέρεται να διαπιστώθηκε στις αποθήκες της, β) της …………………… εισηγητικής έκθεσης του Προέδρου του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με βάση την οποία εκδόθηκε η παραπάνω καταλογιστική απόφαση, και γ) κάθε άλλης συναφούς πράξης της Διοίκησης.

Π. Στο άρθρο 28 του ν. 2520/1997 (Α’ 173), όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του με τα άρθρα 2 του ν. 2732/1999 (Α’ 154) και 23 του ν. 2945/2001 (Α’ 223), ορίζεται ότι• «1. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράνομη ή αχρεώστητη καταβολή, λόγω μη τηρήσεως κοινοτικών ή εθνικών διατάξεων, σε βάρος του Ειδικού Λογαριασμού Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων (Ε.Λ.Ε.ΓΕ.Π.), η αρμόδια Διεύθυνση της Γενικής Διευθύνσεως Διαχειρίσεως Αγορών Γεωργικών Προϊόντων (ΓΕ.ΔΙ.Δ.Α.ΓΕ.Π.) του Υπουργείου Γεωργίας ή του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε) από την (…) έναρξη λειτουργίας του: α) Καλεί με έγγραφη πρόσκληση τον ενδιαφερόμενο να διατυπώσει, μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών (…) τις έγγραφες παρατηρήσεις του και να προσκομίσει συμπληρωματικά στοιχεία. (…) β) Συντάσσει (…) έκθεση ελέγχου για τη νομιμότητα ή μη της πληρωμής, αφού εξετάσει τις έγγραφες παρατηρήσεις και τα προσκομισθέντα στοιχεία (…) Εφόσον, βάσει του περιεχομένου της εκθέσεως ελέγχου, συντρέχει περίπτωση αδικαιολόγητης πληρωμής, ο Υπουργός Γεωργίας εκδίδει απόφαση με την οποία διατάσσεται η επιστροφή από τον εισπράξαντα των αδικαιολογήτως καταβληθέντων ποσών, προσαυξημένων με τους προβλεπόμενους τόκους. Σε περίπτωση που από την εθνική ή κοινοτική νομοθεσία προβλέπεται και επιβολή διοικητικών κυρώσεων, εκδίδει σχετική απόφαση ανεξάρτητη της προηγουμένης (…). 2. Οι βάσει της προηγούμενης διαδικασίας εκδιδόμενες αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας αποτελούν νόμιμο τίτλο εισπράξεως και εκτός από τα απαραίτητα για κάθε διοικητική πράξη στοιχεία πρέπει να περιέχουν α) (…) γ) Την αιτιολογία της απόφασης, δ) Μνεία των ειδικών δικονομικών διατάξεων του παρόντος άρθρου, ε) (…)• 3. Μετά την επίδοση της απόφασης ο υπόχρεος οφείλει να καταθέσει, μέσα στην προθεσμία που έχει ταχθεί, το ποσό που αναγράφεται στην απόφαση σε οποιοδήποτε υποκατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος στον τηρούμενο υπέρ του Ε.Λ.Ε.ΓΕ.Π. λογαριασμό και να προσκομίσει αμέσως το παραστατικό της καταθέσεως στην αρμόδια Διεύθυνση. Σε περίπτωση μη καταβολής του απαιτούμενου ποσού, αυτό βεβαιώνεται στην αρμόδια για τη φορολογία εισοδήματος Δ.Ο.Υ. του υπόχρεου, εισπράττεται κατά τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων και αποδίδεται στον Ειδικό Λογαριασμό Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων. (…) 6. Κατά των αποφάσεων της παραγράφου 2, ο υπόχρεος δικαιούται να προσφύγει ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την επίδοση της αποφάσεως, εφαρμοζομένων των διατάξεων του π.δ. 341/1978 (…), εκτός των περιπτώσεων που (…) ο υπόχρεος θεωρείται δημόσιος υπόλογος, οπότε δικαιούται να ασκήσει έφεση μέσα στην ίδια προθεσμία, ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατ’ εξαίρεση των διατάξεων του π.δ. 341/1978: α) Μετά την άσκηση της προσφυγής και με την προϋπόθεση ότι έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα του προσφεύγοντος, το Δικαστήριο στο οποίο εκκρεμεί η προσφυγή μπορεί, με αιτιολογημένη απόφαση του (…), να αναστείλει εν όλω ή εν μέρει την εκτέλεση της υπουργικής αποφάσεως που προσβάλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής αποφάσεως επί της προσφυγής, εφόσον πιθανολογείται ότι αυτή θα ευδοκιμήσει (…) Σε περίπτωση ασκήσεως εφέσεως ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφαρμόζονται αναλόγως οι παραπάνω διατάξεις χωρίς να εφαρμόζονται οι αντίστοιχες διατάξεις του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου και του π.δ. 1225/1981 (…). 7. Σε περιπτώσεις, οι οποίες προκαλούν δαπάνη σε βάρος του Ε.Λ.Ε.ΓΕ.Π. και αναφέρονται σε συμβάσεις που έχουν καταρτισθεί μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και ιδιωτών και αφορούν (…) εφαρμογή διαφόρων προγραμμάτων βοήθειας τροφίμων (…) ή προγραμμάτων δωρεάν διανομής τροφίμων στους άπορους της Χώρας ή άλλων προγραμμάτων κατ’ εφαρμογή κοινοτικών κανονισμών, ακολουθείται η διαδικασία, η οποία προβλέπεται από τις υπουργικές αποφάσεις που καθορίζουν τη διαδικασία αναθέσεως του έργου, τις σχετικές διακηρύξεις και τις καταρτισθείσες συμβάσεις. Εφόσον στις παραπάνω αποφάσεις και συμβάσεις δεν προβλέπεται διαδικασία, ακολουθείται η διαδικασία του παρόντος άρθρου (…)». Συναφώς δε προς τα ανωτέρω, με την 227200/15.2.2002 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας (Β’ 215), που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 4 παρ. 20 του ν. 2732/1999, ορίστηκε ότι• «1. Αρμόδιες για την έκδοση των κανονιστικών ή των ατομικών διοικητικών πράξεων, τις οποίες εξέδιδε η καταργηθείσα ΓΕΔΙΔΑΓΕΠ του Υπουργείου Γεωργίας και αφορούν τις (…) αρμοδιότητες του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., ορίζονται οι καθ’ ύλην αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου Γεωργίας, πλην εκείνων των πράξεων, που εκδίδονται κατά το άρθρο 28 του Ν. 2520/97 (…) όπως το �
�ρθρο αυτό τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, για τις οποίες, ως αρμόδια Διεύθυνση, ορίζεται η Διεύθυνση Οικονομική του Υπουργείου Γεωργίας. 2. Οι ως άνω πράξεις εκδίδονται ύστερα από εισήγηση των αρμοδίων Διευθύνσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ οι οποίες και συνυποβάλλουν στις ως άνω καθ’ ύλην αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου Γεωργίας τα απαραίτητα για την έκδοση των πράξεων αυτών έγγραφα (…)».

Κατά την έννοια των παρατεθεισών διατάξεων, ο καταλογισμός, σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων τους, των ιδιωτών, που – με βάση σύμβαση καταρτισθείσα με το Ελληνικό Δημόσιο – αναλαμβάνουν την υλοποίηση των κοινοτικών προγραμμάτων δωρεάν διανομής τροφίμων στους απόρους, ενεργείται, όταν το ζήτημα δεν ρυθμίζεται διαφορετικά στο διέπον την οικεία σύμβαση κανονιστικό πλαίσιο, με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατόπιν εισήγησης του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. και τήρησης της περιγραφόμενης στο άρθρο 28 του ν. 2520/1997 διαδικασίας. Το εκάστοτε καταλογιζόμενο ποσό συνιστά έσοδο του εκτός Κρατικού Προϋπολογισμού, υπαγόμενου, όμως, στον κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Ειδικού Λογαριασμού Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων (Ε.Λ.Ε.ΓΕ.Π.), που συνεστήθη με τα άρθρα 26 επομ. του ν. 992/1979 (Α’ 280), ο δε Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. ούτε ως εκδότης της καταλογιστικής απόφασης, ούτε ως υπέρ ου ο καταλογισμός νομικό πρόσωπο – εφόσον πρόκειται απλώς για τον υπόλογο διαχείρισης του Ε.Λ.Ε.ΓΕ.Π. (βλ. το άρθρο 14 παρ. 3 του ν. 2637/1998, Α’ 200) – νομιμοποιείται παθητικώς, κατά την έννοια του άρθρου 8 του π.δ/τος 1225/1981 «περί εκτελέσεως των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου διατάξεων» (Α’ 304), στις σχετικές δίκες. Τούτο προφανώς ισχύει και εν προκειμένω, αφού με την κρινόμενη αίτηση διώκεται η αναστολή της εκτέλεσης καταλογιστικής απόφασης, που έχει εκδοθεί κατά την προαναφερόμενη ειδική διαδικασία, και, επομένως, ο Οργανισμός αυτός πρέπει να αποβληθεί από την παρούσα δίκη.

III. Από τις ίδιες ως άνω διατάξεις συνάγεται, περαιτέρω, ότι, προκειμένου να ανασταλεί η εκτέλεση καταλογιστικής απόφασης, που έχει εκδοθεί σύμφωνα με το άρθρο 28 του ν. 2520/1997, απαιτείται το μεν η προηγούμενη – νομότυπη και εντός της ειδικώς προβλεπόμενης προθεσμίας των 30 ημερών – άσκηση έφεσης κατά της απόφασης της οποίας ζητείται η αναστολή, το δε η πιθανολόγηση, πέραν της πρόκλησης στον αιτούντα ανεπανόρθωτης ή δυσχερώς επανορθώσιμης βλάβης, σε περίπτωση άμεσης εκτέλεσης της προσβαλλόμενης απόφασης, και της ευδοκίμησης της έφεσης αυτής (βλ. τις 343/2008 και 1886/2009 αποφάσεις IV Τμ. Ελ. Συν.).

Στην προκειμένη περίπτωση, στο σώμα της 64419/21.11.2007 καταλογιστικής απόφασης, που κοινοποιήθηκε στην αιτούσα στις 11.12.2007, αναφερόταν επί λέξει ότι «κατά της παρούσας απόφασης ο υπόχρεος δικαιούται να προσφύγει ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού πρωτοδικείου εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την επίδοση της απόφασης (…)». Ακολουθώντας την παραπάνω υπόδειξη, η αιτούσα άσκησε ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών αφενός την από 28.12.2007 προσφυγή, αφετέρου την από 15.1.2008 αίτηση για την αναστολή της εκτέλεσης της σε βάρος της απόφασης, η τελευταία, όμως, απορρίφθηκε με την 2816/2008 απόφαση του Πρωτοδικείου, με την αιτιολογία ότι ο φορέας υλοποίησης του έργου της δωρεάν διανομής τροφίμων στους απόρους φέρει την ιδιότητα του δημοσίου υπολόγου και ότι, ως εκ τούτου, η διαφορά από τον επίμαχο καταλογισμό υπάγεται στη δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η απορριπτική της τότε αίτησης της δικαστική απόφαση κοινοποιήθηκε στην αιτούσα την 1.10.2008, στις δε 29.10.2008 η εταιρία άσκησε ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου τη με την ίδια ημερομηνία έφεση, καθώς και την ήδη κρινόμενη αίτηση της, ισχυριζόμενη, ως προς το παραδεκτό της έφεσης, ότι προέβη στην άσκηση της εντός της νόμιμης προθεσμίας αφότου το πρώτον, με την κοινοποίηση της απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, έλαβε γνώση του σφάλματος της υπόδειξης που της είχε γίνει, όσον αφορά το αρμόδιο για την εκδίκαση της διαφοράς Δικαστήριο.

Ενόψει των ανωτέρω και επειδή πράγματι η αιτούσα άσκησε την ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου έφεση της εντός τριακονθημέρου από την κοινοποίηση σε αυτήν της 2816/2008 απόφασης, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η έφεση πρέπει να λογισθεί εμπρόθεσμη, αφού, διαφορετικά, η αιτούσα θα στερείτο – όχι από υπαιτιότητα της, αλλά εξαιτίας των εσφαλμένων υποδείξεων του καταλογίσαντος οργάνου που, κατά τεκμήριο, διαθέτει γνώση των σχετικών ζητημάτων – του προστατευόμενου από το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος δικαιώματος της προς παροχή δικαστικής προστασίας (πρβλ. την 1702/2007 απόφαση IV Τμ. και την 1917/2008 απόφαση Ι Τμ. Ελ. Συν.). Δοθέντος δε ότι η εν λόγω έφεση έχει ασκηθεί και κατά τα λοιπά νομότυπα και εκκρεμεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, η ένδικη αίτηση, κατά το μέρος που βάλλει κατά της 64419/21.11.2007 καταλογιστικής απόφασης, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί, περαιτέρω, ως προς την ουσιαστική βασιμότητα της. Αντιθέτως, κατά το μέρος που στρέφεται κατά κάθε άλλης συναφούς προς τον καταλογισμό διοικητικής πράξης, η ίδια αίτηση είναι παντελώς αόριστη και ανεπίδεκτη δικαστικής εκτίμησης και, για το λόγο αυτό, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη (βλ. το άρθρο 53 του π.δ/τος 1225/1981), ενώ ωσαύτως απορριπτέα τυγχάνει η αίτηση, κατά το μέρος που στρέφεται κατά της 164958/12.11.2007 εισηγητικής έκθεσης του Προέδρου του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., καθόσον η έκθεση αυτή έχει χαρακτήρα απλής γνωμοδότησης προς το αρμόδιο για την έκδοση της καταλογιστικής απόφασης όργανο και, συνεπώς, στερείται εκτελεστότητας.

IV. Οι καταλογιστικές αποφάσεις που εκδίδονται κατά τη διαδικασία του άρθρου 28 του ν. 2520/1997, ως εκ του νόμου αιτιολογητέες πράξεις (βλ. την παράγραφο 2(γ) του άρθρου αυτού), πρέπει, συμπληρούμενες από τα στοιχεία του φακέλου, να περιλαμβάνουν όλα τα ουσιώδη συγκεκριμένα περιστατικά που στοιχειοθετούν τη δημοσιολογιστική ευθύνη του καταλογιζομένου (βλ. την 1886/2009 απόφαση IV Τμ. Ελ. Συν.), η δε αιτιολογία τους πάσχει όταν ουσιώδεις ισχυρισμοί αυτού, υποβληθέντες κατά την περιγραφόμενη στο ίδιο άρθρο προδικασία του καταλογισμού, δεν εξετάσθηκαν από το αρμόδιο για την έκδοση της καταλογιστικής απόφασης διοικητικό όργανο.

Αναφορικά, εξ άλλου, με την υλοποίηση του έργου της δωρεάν διανομής ρυζιού, από τα αποθέματα της παρέμβασης, στους απόρους της Χώρας, η εν προκειμένω εφαρμοστέα 48485/3.7.2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Γεωργίας (Β’ 886) όριζε, μεταξύ άλλων, ότι: «Για την επιλογή φορέα εκτελέσεως του έργου της δωρεάν διανομής ρυζιού Λευκασμένου & Parboiled, θα διενεργηθούν δύο κλειστοί διαγωνισμοί, διακριτοί αλλήλων (…) για ποσότητα 7.500 τόνων αναποφλοίωτου ρυζιού (paddy) παρέμβασης, αντιστοίχως, μετά από ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ του Υπουργείου Γεωργίας» (άρθρο 2 παρ. 1). Ότι: «1. Ο ανάδοχος θα παραλάβει αναποφλοίωτο ρύζι (paddy) από τους αποθηκευτικούς χώρους της παρέμβασης (…) και έναντι αυτού και μετά την επεξεργασία του θα παραδώσει στους δικαιούχους επεξεργασμένο -τυποποιημένο ρύζι, Λευκασμένο ή Parboiled, ποσότητας ίσης με την αναφερόμενη στην προσφορά του, με ποιοτικά χαρακτηριστικά σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη διακήρυξη, συσκευασμένο σε σάκους των οποίων το καθαρό βάρος, οι σημάνσεις και τεχνικές προδιαγραφές υλικών συσκευασίας ορίζονται από τη Διακήρυξη. 2. (…) 5. Το διανεμητέο σε δικαιούχους έτοιμο προϊόν τυποποιημένο, βρώσιμο ρύζι) με ποιοτικά χαρακτηριστικά και προδιαγραφές σύμφωνα με τις διατάξεις της κειμένης κοινοτικής νομοθεσίας, οφείλει να πληροί τους όρους και τις προϋποθέσεις κατάταξης του ως ρύζι ανώτερης ποιότητας όπως αυτοί προβλέπονται από τις διατάξεις της κείμενης εθνικής νομοθεσίας και της Διακήρυξης, χωρίς κανενός είδους ποιοτική ανάμειξη. 6. (…)» (άρθρο 4). Ότι: «Έλεγχος στον τόπο της επεξεργασίας – συσκευασίας του προϊόντος (Α’ Έλεγχος) διενεργείται από τριμελή επιτροπή ή επιτροπές (…) Έργο της τριμελούς επιτροπής είναι ο έλεγχος, της ποσότητας και της ποιότητας του προϊόντος ανά συσκευασία, των υλικών συσκευασίας αλλά και της σήμανσης σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρούσας, της Διακήρυξης και της Σύμβασης. Το προϊόν πρέπει να είναι κατάλληλα διευθετημένο και αποθηκευμένο, ώστε να είναι δυνατή η απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτό και η ευχερής και αντιπροσωπευτική δειγματοληψία του καθώς και το μαρκάρισμα του. (…) Οι έλεγχοι είναι αιφνίδιοι αφορούν το 100% του προς διανομή προϊόντος, πραγματοποιούνται με εντολή της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης και αφορούν την ποιότητα και ποσότητα συσκευασμένου προϊόντος, τα υλικά συσκευασίας και τη σήμανση. Κατά τον έλεγχο από την τριμελή επιτροπή λαμβάνονται δείγματα προς εξέταση (…)» (άρθρο 8 παρ. 1). Ότι: «1. Εξουσιοδοτείται ο Πρόεδρος του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., όπως με απόφαση του, συστήνει κλιμάκια ελέγχου με σκοπό τη διεξαγωγή εκτάκτων ελέγχων σε όλα τα στάδια εκτελέσεως του έργου. 2. Το περιεχόμενο αυτών των ελέγχων είναι το αυτό με των τακτικών ελέγχων. 3. (…)» (άρθρο 9). Και ότι: «Σε περίπτωση διαπίστωσης από ελέγχους στον τόπο επεξεργασίας – συσκευασίας – αποθήκευσης και φόρτωσης του προϊόντος ότι: α) Η προς δειγματισμό παρτίδα δεν είναι, από άποψη τήρησης των κανόνων υγιεινής, κατάλληλα διευθετημένη και αποθηκευμένη. – Ο ανάδοχος υποχρεούται να την αντικαταστήσει αμέσως με άλλη σύμφωνη με την παρούσα απόφαση. – Καταπίπτει ποσοστό της εγγύησης του αναδόχου ίσο με το ποσοστό που αντιπροσωπεύει η προς δειγματισμό παρτίδα στη συνολική ποσότητα που υποχρεούται να διανείμει, β) Η δειγματισθείσα παρτίδα παρουσιάζει με βάση τα αποτελέσματα ανάλυσης ποιοτική απόκλιση: – Ο ανάδοχος υποχρεούται να αντικαταστήσει όλη την παρτίδα. – Καταπίπτει ποσοστό της εγγύησης του αναδόχου ίσο με το ποσοστό που αντιπροσωπεύει η δειγματισθείσα παρτίδα στη συνολική ποσότητα που υποχρεούται να διανείμει, γ) Η δειγματισθείσα παρτίδα παρουσιάζει ανάμειξη ρυζιού ανώτερης με κατώτερη ποιότητα, πέραν των αποδεκτών από τη νομοθεσία ορίων: – Απορρίπτεται όλη η παρτίδα από την οποία ελήφθη το δείγμα. – Ο ανάδοχος υποχρεούται να αντικαταστήσει όλη την παρτίδα. -Καταπίπτει ποσοστό της εγγύησης του αναδόχου ίσο με το διπλάσιο του ποσοστού που αντιπροσωπεύει η ποσότητα της δειγματισθείσας παρτίδας στην συνολική ποσότητα που υποχρεούται να διανείμει. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση ανάμειξης ρυζιού με τα προβλεπόμενα από τη διακήρυξη ποιοτικά χαρακτηριστικά με άλλο υποβαθμισμένης ποιότητας, δ) Παρατηρούνται παρατυπίες στη συσκευασία και σήμανση: – Οι προβληματικοί σάκοι αντικαθίστανται άμεσα. – Καταπίπτει ποσοστό της εγγύησης του αναδόχου ίσο –με το ήμισυ του ποσοστού που αντιπροσωπεύει η απορριφθείσα ποσότητα στη συνολική ποσότητα που υποχρεούται να διανείμει» (άρθρο 11 παρ. 3).

V. Στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα:

Με την 51849/29.8.2002 διακήρυξη του Υπουργού Γεωργίας, προκηρύχθηκε κλειστός διαγωνισμός, με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, για την ανάδειξη φορέα εκτέλεσης του έργου της δωρεάν διανομής λευκασμένου ρυζιού, από τα αποθέματα της παρέμβασης, στους απόρους της Χώρας, για το έτος 2002, και ορίστηκε ότι ο ανάδοχος όφειλε να έχει ολοκληρώσει τις εργασίες παραλαβής του αναποφλοίωτου προϊόντος μέχρι τις 30.9.2002 και εκείνες της διανομής του λευκασμένου ρυζιού στους δικαιούχους του προγράμματος, με τον τρόπο που θα καθόριζε απόφαση του Υπουργού, μέχρι τις 31.10.2002. Μειοδότης στο διαγωνισμό αυτό αναδείχθηκε η ήδη αιτούσα εταιρία και μεταξύ αυτής και του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., ως εντολοδόχου του Ελληνικού Δημοσίου, συνήφθη η από …………… σύμβαση, σύμφωνα με την οποία η εταιρία έπρεπε να παραλάβει από τις αποθήκες της παρέμβασης 7.500 τόνους αναποφλοίωτου προϊόντος και, αφού το υποβάλει σε διαδικασία λεύκανσης στις εγκαταστάσεις της στη Χαλάστρα Θεσσαλονίκης, να διανείμει, μέχρι τις 30.12.2003, 3.760 τόνους έτοιμου προς βρώση ρυζιού συγκεκριμένων ποιοτικών προδιαγραφών. Σε περίπτωση δε μη συμμόρφωσης προς τις συμβατικές της υποχρεώσεις, η ανάδοχος υπείχε την προβλεπόμενη από την 48485/3.7.2002 κ.υ.α. υποχρέωση αντικατάστασης του διανεμητέου προϊόντος.

Επακολούθησε η 69203/29.12.2003 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, με την οποία ορίστηκε ότι το έργο της διανομής θα ολοκληρωνόταν σε δύο στάδια (φάσεις), ότι, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης, η ανάδοχος όφειλε να διανείμει, μέχρι τις 14.2.2004, 1.018 τόνους λευκασμένου ρυζιού και ότι τα της διανομής της υπόλοιπης ποσότητας των 2.741 τόνων περίπου θα ρυθμίζονταν με μεταγενέστερη απόφαση του ίδιου Υπουργού. Μετά την περάτωση της πρώτης φάσης της διανομής, διενεργήθηκαν έκτακτοι έλεγχοι στις εγκαταστάσεις της αιτούσας – στις 28.9.2004, από επιτροπή αποτελούμενη από υπαλλήλους του Υπουργείου Γεωργίας και του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. και, στις 9.2.2005, από κλιμάκιο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) – από τους οποίους προέκυψε ότι η εταιρία είχε προβεί στην πώληση 988 τόνων από την ποσότητα του επεξεργασμένου προϊόντος που είχε παραμείνει στην κατοχή της. Σύμφωνα δε με όσα η εκπρόσωπος της αιτούσας υποστήριξε, κατά τη διενέργεια των ελέγχων, η εταιρία ναι μεν εξαναγκάσθηκε στην αντικατάσταση ορισμένης ποσότητας αλλοιωμένου ρυζιού, προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφή ολόκληρου του αποθέματος, ήδη, όμως, διέθετε και πάλι το σύνολο της προς παράδοση ποσότητας και ήταν σε θέση να τη διανείμει ευθύς μόλις καθορίζονταν από τα αρμόδια όργανα οι τελικοί αποδέκτες του προϊόντος.

Κατόπιν αλλεπάλληλων οχλήσεων της αιτούσας για τον κίνδυνο αλλοίωσης του προϊόντος, που μέχρι τότε παρέμενε στις αποθήκες της, εκδόθηκε τελικώς, για την υλοποίηση της δεύτερης φάσης της διανομής, η 44233/18.4.2005 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Παρά, ωστόσο, την εκ μέρους της αιτούσας εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων, με την ολοκλήρωση και της φάσης αυτής, με το 97845/17.7.2007 έγγραφο του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., η εταιρία κλήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 1 του ν. 2520/1997, να εκφέρει τις απόψεις της για τη φερόμενη ως παράνομη πώληση των 988 τόνων ρυζιού που είχε διαπιστωθεί από τους διενεργηθέντες ελέγχους. Ανταποκρινόμενη στην παραπάνω κλήση, η αιτούσα, με το από 20.8.2007 υπόμνημα της, απέδωσε τις ενέργειες της στην, καθ’ υπέρβαση των χρονικών ορίων της σύμβασης, ολιγωρία των αρμοδίων οργάνων του Υπουργείου να προβούν στον καθορισμό των δικαιούχων του προγράμματος και επικαλέσθηκε αφενός το γεγονός ότι ήδη είχε παραδώσει ολόκληρη την προς διανομή ποσότητα ρυζιού, με συνέπεια, μάλιστα, να της επιστραφεί η εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης που είχε καταθέσει, αφετέρου την παύση, με το 129/2007 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης, της ποινικής δίωξης που είχε ασκηθεί κατά του εκπροσώπου της, στο πλαίσιο της ίδιας υπόθεσης, για το αδίκημα της υπεξαίρεσης αντικειμένου ιδιαίτερα μεγάλης αξίας. Στις 24.10.2007, περιήλθε στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. η Τελική Έκθεση Ελεγχθείσας Υπόθεσης της OLAF, σύμφωνα με την οποία ποσότητα 988 τόνων ρυζιού, από τα αποθέματα του προγράμματος της διανομής, είχε κατακρατηθεί από την αιτούσα και πωληθεί σε ιδιώτες, συγχρόνως, όμως, είχε επιβεβαιωθεί ο ισχυρισμός της εταιρίας για την αντικατάσταση της πωληθείσας ποσότητας πριν από τη διενέργεια του ελέγχου της 9ης Φεβρουαρίου 2005. Κατόπιν δε της 164958/12.11.2007 εισήγησης του Προέδρου του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., με την οποία η βαρύνουσα την αιτούσα παρατυπία περιορίστηκε πλέον στην «απομάκρυνση» της προαναφερόμενης ποσότητας ρυζιού από τις αποθήκες όπου έπρεπε αυτό να βρίσκεται, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, με την οποία η εταιρία καταλογίσθηκε, υπέρ του Ε.Λ.Ε.ΓΕ.Π., με το ποσό των 322.419 ευρώ, που αντιστοιχεί στην αξία του απομακρυνθέντος προϊόντος, συμπεριλαμβανομένων των αναλογούντων τόκων και Φ.Π.Α..

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, ο λόγος της έφεσης της αιτούσας, με τον οποίον υποστηρίζεται ότι ο σε βάρος της καταλογισμός στερείται νόμιμης αιτιολογίας, πιθανολογείται βάσιμος. Τούτο διότι ναι μεν η αιτούσα φέρεται να διέθεσε μέρος του ευρισκόμενου στην κατοχή της προϊόντος, χωρίς να έχει τέτοιο δικαίωμα, από μόνο του, όμως, το γεγονός αυτό δεν αρκεί για τη θεμελίωση της ευθύνης της, αφού, όπως η εταιρία αντέτεινε στο πλαίσιο της διαδικασίας του άρθρου 28 του ν. 2520/1997, η ίδια προέβη εγκαίρως σε αντικατάσταση της ελλείπουσας ποσότητας – ως όφειλε, κατά το διέπον την επίμαχη σύμβαση της με τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. κανονιστικό πλαίσιο, για τις εκεί ειδικώς προβλεπόμενες παρατυπίες, και τις γενικές περί δημοσίων υπολόγων διατάξεις (βλ. το άρθρο 56 παρ. 2 του ν. 2362/1995, Α’ 247) – και τελικώς εξεπλήρωσε προσηκόντως τις συμβατικές της υποχρεώσεις, αναφορικά δε με τους ουσιώδεις αυτούς ισχυρισμούς της αιτούσας τίποτε, πέραν της γενικολογίας ότι δεν θεωρούνται αποδεκτοί από την Υπηρεσία, δεν διαλαμβάνεται στην προσβαλλόμενη καταλογιστική απόφαση και στην εισηγητική έκθεση, επί τη βάσει της οποίας ενεργήθηκε ο καταλογισμός.

VI. Συνεκτιμώντας, περαιτέρω, το ύψος του καταλογισθέντος ποσού (322.419 ευρώ), σε συνδυασμό με τους προβαλλόμενους από την αιτούσα λόγους περί πρόκλησης δυσχερώς επανορθώσιμης βλάβης από την άμεση εκτέλεση της προσβαλλόμενης απόφασης, οι οποίοι (λόγοι) πιθανολογούνται, δοθέντος ότι, όπως προκύπτει από τα προσκομισθέντα έγγραφα (καταστάσεις προσωπικού, ισολογισμούς κ.λπ.), πρόκειται για μικρομεσαίου μεγέθους επιχείρηση, με 27 εργαζόμενους και καθαρά κέρδη που, σε ετήσια βάση, δεν υπερβαίνουν το ποσό των 425.000 ευρώ περίπου, τυχόν δε αποστέρηση από αυτήν της δυνατότητας έκδοσης φορολογικής ενημερότητας θα έπληττε υπέρμετρα τη συναλλακτική της δραστηριότητα, το Δικαστήριο άγεται στην κρίση ότι η ένδικη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή ως ουσία βάσιμη. Κατά συνέπεια, πρέπει να διαταχθεί η αναστολή της εκτέλεσης της εκδοθείσας σε βάρος της αιτούσας απόφασης, μέχρις ότου εκδοθεί οριστική απόφαση επί της ασκηθείσας κατ’ αυτής έφεσης, το δε Δημόσιο να απαλλαγεί, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, από τα δικαστικά έξοδα, σύμφωνα με την αναλόγως εφαρμοστέα (βλ. το άρθρο 123 του π.δ/τος 1225/1981, όπως ισχύει μετά το ν. 3472/2006) διάταξη του άρθρου 275 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αποβάλλει τον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. από τη δίκη.

Δέχεται την από 29.10.2008 αίτηση της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία ……………………… κατά το μέρος που στρέφεται κατά της …………… καταλογιστικής απόφασης του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Υποστήριξης και Επιθεώρησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, απορρίπτει δε την ίδια αίτηση, κατά το μέρος που στρέφεται κατά της ………………….. εισηγητικής έκθεσης του Προέδρου του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. και κατά κάθε άλλης συναφούς προς τον καταλογισμό διοικητικής πράξης.

Αναστέλλει την εκτέλεση της προαναφερόμενης καταλογιστικής απόφασης, μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης του Δικαστηρίου τούτου επί της από 29.10.2008 έφεσης της αιτούσας ή μέχρι την κατάργηση της επ’ αυτής δίκης.

Απαλλάσσει το Δημόσιο από τα δικαστικά έξοδα.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 23 Φεβρουαρίου 2010.