Ερμηνεία διατάξεων Ν. 2472/1997 «περί προστασίας του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα» – Αρχείο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.

*

Δικαστές: Αναστάσιος Λιανός, Πρόεδρος Εφετών, Ιωάννης Παζαρίδης, Ιωάννης Μαγγίνας, Εισηγητής, (Εφέτες).

Δικηγόρος του γραφείου μας: Κυριάκος Ε. Μακαρώνας.

 

*     *     *     *     *

Στην επίδικη περίπτωση η Τράπεζα αρνήθηκε να ικανοποιήσει αίτημα συναλλασσομένου με αυτήν πελάτη της για χορήγηση στελέχους επιταγών επειδή από, κριθέντα ως ελλιπή, στοιχεία του αρχείου που τηρείται από την Α.Ε. ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ για τα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς προέκυπτε ότι είχε επιχειρηθεί αναγκαστική εκτέλεση σε ακίνητο προσώπου φέροντος μόνο το αυτό ονοματεπώνυμο με τον αιτηθέντα το στέλεχος επιταγών αλλά διαφορετικά τα λοιπά στοιχεία (πατρώνυμο, μητρώνυμο κ.α.).
Η ελλιπής μέριμνα της Τραπέζης για την ασφαλή ταύτιση των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς με το πραγματικό υποκείμενό τους, κρίθηκε πλημμελής και υπαιτίως πλήξασα τη φερεγγυότητα και τη συναλλακτική αξιοπιστία του εν λόγω πελάτη της τράπεζας.
Η εφετειακή απόφαση έκρινε σειρά ζητημάτων αφορώντων στην ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 2472/1997:
Διά του Ν. 2472/1997 επιχειρείται διεύρυνση της έννοιας των παράνομων προσβολών της προσωπικότητας σε σχέση με το προστατευτικό πεδίο του άρθρου 57 Α.Κ., ώστε να θεωρείται, κατ’ αρχήν, απαγορευμένη κάθε επέμβαση στα προσωπικά δεδομένα, ευμενή ή δυσμενή, άλλου προσώπου δίχως την τήρηση ορισμένων διατυπώσεων.
Το εν λόγω νομοθέτημα οριοθετεί το εύρος προστασίας του δικαιώματος στην προσωπικότητα (ως προς το ειδικότερο δικαίωμα της πληροφοριακής αυτοδιάθεσης) έναντι της πληροφοριακής ελευθερίας, ήτοι του δικαιώματος παντός φυσικού ή νομικού προσώπου να πληροφορεί και να πληροφορείται.
Στο πεδίο των εξαιρέσεων από την ως άνω ανάγκη τήρησης ορισμένων διατυπώσεων (ήτοι τη συγκατάθεση του υποκειμένου για την επεξεργασία) και ειδικότερα στην περίπτωση ε της παρ. 2 του άρθρου 5 Ν. 2472/1997 εμπίπτουν, μεταξύ άλλων, η σύνθεση αρχείου και η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων προς έλεγχον της πιστοληπτικής ικανότητας πελατών από πιστωτικούς οργανισμούς και τράπεζες ή άλλους υπεύθυνους επεξεργασίας που έχουν αδειοδοτηθεί σχετικώς από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η  επεξεργασία συνιστά έκφανση του δικαιώματος οικονομικής ελευθερίας του υπευθύνου επεξεργασίας ή των τρίτων αποδεκτών των δεδομένων και συνάμα θάλπει το σχετικό έννομο συμφέρον δίχως όμως να επιτρέπει την προσβολή θεμελιωδών ελευθεριών του υποκειμένου.
Αναφορικά με το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 23 Ν. 2472/1997, το Εφετείο έκρινε ότι στις κυρωτικές του διατάξεις (πλήρης αποζημίωση για περιουσιακή βλάβη, χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη) υπάγονται τόσο οι (κατά την ορολογία του νόμου) υπεύθυνοι επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων όσο και οι Τράπεζες, ως τρίτοι αποδέκτες τους, οι οποίες (κρίθηκε ότι) ασκούν και αυτές επεξεργασία κατά την έννοια του άρθρου 2 περ. δ του νόμου.
Αναφορικά με τη θέσπιση στο άρθρο 23 κατώτατου ποσού ύψους 5869,40 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη το Εφετείο έκρινε ότι η εν λόγω ρύθμιση δεν δεσμεύει το δικαστήριο κατά τον προσδιορισμό του ύψους της ικανοποίησης στην περίπτωση που συντρέχει αμέλεια του υπευθύνου επεξεργασίας ή της Τράπεζας ως τρίτου αποδέκτη, συνισταμένη στο ότι δεν προέβλεψαν ότι ήταν ενδεχόμενο από την πράξη ή παράλειψή τους να προκληθεί ηθική βλάβη σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Η εν λόγω απόφαση εντοπίζει ορθώς τη δυνατότητα προσβολής ενός υποκειμένου όχι μόνο διά πράξεων ή παραλείψεων του υπευθύνου επεξεργασίας (ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.) δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς αλλά και της Τραπέζης ως τρίτου αποδέκτη των προσωπικών δεδομένων η οποία ως εκ της θέσεώς της στη συναλλακτική πραγματικότητα επεξεργάζεται περαιτέρω την επίμαχη πληροφορία και ως εκ τούτου δεσμεύεται από τις προστατευτικές διατάξεις του Ν. 2472/1997.
Επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι η κυρωτική διάταξη του άρθρου 23 Ν. 2472/1997 ως προς τη θέσπιση κατώτατου ορίου χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης εφαρμόζεται υποχρεωτικά ως lex specialis όταν η παράνομη συμπεριφορά του χρήστη προσωπικών δεδομένων εμπεριέχει τουλάχιστον ενδεχόμενο δόλο. Τουναντίον, επί αμελείας, το Δικαστήριο προσδιορίζει ελεύθερα κατά τη διάταξη του άρθρ. 932 Α.Κ. το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης μη δεσμευόμενο από το θεσπιζόμενο όριο της διάταξης του άρθρου 23 Ν. 2472/1997 θεσπισθέντος υπό του άρθρου 23 ορίου.